Kişinin yaşadığı maşer içinde değeri olan , yetenek, hareket ve gayrı davranış biçimlerini geliştirdiği proseslerin tübaşöğretmen.
Yetişek, önceden saptanmış esaslara gereğince insanoğluın davranışlarında belli gelişmeler sağlamlamaya yarayan planlı etkisinde bırakır sürecidir.
Yetişek; bireyin davranışlarındaki yaşantısı vasıtasıyla kasıtlı olarak ve isteyerek bileğişçilikme meydana getirme sürecidir.
Görüldüğü kabilinden eğitimin bir çok teşhismı strüktürlabilmektedir. Ancak, hasetmüzde çoğunlukla yeğleme edilen teşhism:
“Kişinin davranışında, kendi yaşantısı vasıtasıyla ve kasıtlı olarak matlup yönde( eğitimin lakinçlarına reva ) bileğişçilikme meydana getirme sürecidir.” Şeklindedir.
Bu tanıma gereğince;
· Yetişek bir prosestir.
· Yetişek sürecinde, bireyin davranışlarının matlup yönde bileğişçiliktirilmesi lakinçlanmaktadır.
· Davranışlarındaki bileğişçilikme kasıtlı olarak gerçekleştirilmektedir.
· Yetişek sürecinde bireyin kendi yaşantıları esastır.
EĞİTİMİN SÜRECİ
Eğitimin üç zemin öğesi vardır.
1. Ammaç
2. Öğretme ve öğrenme etkinlikleri
3. Bileğerlendirmeler
Yetişek lakinçla başlar, öğretme-öğrenme etkinlikleriyle devam fiyat ve istimara ile son bulur. Sürecin bu mantığı cemi kültürler muhtevain bire birdır. Ammaçların içinde ne olduğu ve öğrenme muhtevain kullanılan öğretme şekilleri kültürden kültüre gereğince bileğişçilikebilir, ama sürecin doğbeyı bileğişçilikmez.
Yetişek kapsamı ve teşhismlanması açısından çok geniş bir kavramdır. Tarih boyunca birşunca filozof ve eğitimci, eğitimin ne evetğuna dair farklı farklı teşhismlamalarda bulunmuşdolaşma. Günümüzde ise eğitimin onaylama edilen ölçünlü teşhismı şudur: Yetişek, bireyin davranışlarında kendi yaşantıları vasıtasıyla kasıtlı olarak istendik davranış bileğişçilikikliği meydana getirme sürecidir. Bu teşhismlama ekseninde eğitimin genel hatları çizilebilir. Bu teşhismlamanın içinde eğitime dair bazı önemli kavramlar vardır. Özellikle “kendi yaşantıları vasıtasıyla”, “kasıtlı olarak”, “istendik davranış bileğişçilikikliği” ve “müddetç” kabilinden kelimeler eğitimin temel taşlarıdır.
Yetişek, anatomi muhtevain yaşam boyu devam eden bir prosestir ve davranışlarda başkalık meydana getirir. Bu davranış değişiklikleri ise bireyin kendi tecrübelerine dayanır. Davranış değişiklikleri istendik doğrusu beklentilere ve hedeflere reva olabileceği kabilinden istenmedik yönde bile gelişebilir. Yetişek sürecinin işçilikletilmesi ise kasıtlı doğrusu programlı ve programlı olabileceği kabilinden gelişigüzel bile olur. Kasıtlı olarak meydana getirilen eğitime formal terbiye, gelişigüzel meydana getirilen eğitime ise informal terbiye denir. Henüz açıklayıcı bir örnek verirsek meslek, dershane, terbiye merkezleri kabilinden mekânlarda maruz terbiye formal; bireyin kendi çevresinden edinmiş olduğu ve planlı programlı sıfır terbiye ise informal eğitidir. Doğrusu terbiye sadece okullardaki öğrenmelerle sınırlı bileğildir.
Yetişek Türleri
Yetişek türlerine gereğince sınıflandırıldığında formal ve informal terbiye cereyan etmek üzere iki tür ortaya çıkar. Formal terbiye okullarda ya da kurumlarda belli bir tasar ve izlence çerçevesinde gerçekleştirilir ve bu terbiye tipinin belli bir amacı vardır. Bu düzende terbiye süreci yönetimsel bir ekip ve eğitmenler aracılığıyla planlanır. İnformal terbiye ise kendi kendine gelişen hesapsız ve programsız meydana getirilen eğitimdir ki birey bu eğitimi sosyal çevresinden gizil olarak edilir.
Yetişek Sistemi
Yetişek, bir tertibat olarak ele tuzakındığında ise terbiye sisteminin üç zemin ögesi bulunmaktadır: Bunlar kaynaklar, prosesler ve çıktılardır. Fon; eğitimin beslendiği öğretmen, öğrenci, bina, donanım, maliyet, personel kabilinden fiziksel unsurlardır. Süreç; meslek içinde meydana gelen dersler, öğrenme yaşantıları ve öğüt aktiviteleridir. Çıktılar ise bireyde marifet, yeterlilik, mezuniyet, sınav özetları kabilinden matlup davranış bileğişçilikiklikleridir.