Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ama hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçekleabat bir düzen değildir. Hukuk, cemiyet içre insanoğluın cidden kesinlikle davrandıklarını değil, kesinlikle davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak için vardır. Doğruluk kıymeti dolayısıyla, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene etkilemek, maşerî dirimın gerçekleşmesini tedariklemek gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin muhalifsına ikrar edilmesi ve uyulması müstelzim, mutlak selim kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kadar, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle cemiyet içre insanoğluın biçimci ve davranışlarının dostluk kurallarına uymaması, her zaman mümkündür. “İşte dostluk, anatomi davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana gelen bir sistem, bir bütündür.” İnsan-anatomi, anatomi-tabiat ilişkilerinin insanlığın ortak çıkarı ve huzuru için evrensel ilkelerle güvence altına kızılınmasıdır. Hukuk, insaniyet seviyesi için göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine birgani kuruntu ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, cemiyet sözleşmesi, tabiat ve insanoğlu olarak belirten ufuklerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini veya fertlerin ve toplumun ortak iyiliğini tedariklemek için konulan ve amme gücüyle desteklenen kaide, kazı ve kanunların kâffesidür. Elan münteşir bir tanımıyla dostluk, adalete yönelmiş maşerî evetşlakin düzenidir. Hukuk Sözcük Mazmunı Hukuk kelimesi Arabi “kazı” kökünden gelir ve kazı kelimesinin çoğkoca olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “kazı” kelimesinin çoğkoca “ilenme’kak”tır. Türk Gönül Kurumu’na bakarak dostluk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yapmış oldurım ancakü belirleyen yasaların kâffesidür”. Bunun dışında hukukun “haklar” mazmunı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk mazmunında da kullanılır. Uran Mazmunı Hukuk dönemden döneme değiştiği için hala doyurucu bir tanım yapılamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok ikrar edilen tanımı ise: “Muayyen bir zamanda belirli bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması talih zoruna (müeyyide) bandajlanmış kurallar kâffesidür.” Bilimsel bir disiplin olarak dostluk, kendi içre üs olarak ikiye ayrılır. Umumi olarak hukukun eşhas arası ilişkileri sermaye kayran kısmına Özel Hukuk, eşhas ile talih veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Hep Hukuku adı verilir. Bu ayırım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Hukuk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna yanıt Esas Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku amme hukukunun kellelıca madun dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku başka toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden ayıran özellik talih aracılığıyla güvenceye kızılınmış ve cebri yapmış oldurımlara malik olmasıdır. Hukuk kuralları anatomi davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun bedel hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde nazir nitelikteki bütün durumlarda uygulanması sağlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk kayranında yapmış oldurım amme gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek için kullanılır. Hukuk düzenini sağlamayı ve korumayı lakinçlayan yapmış oldurımlar gene dostluk düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve içsel yapmış oldurımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yapmış oldurımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yapmış oldurımlar bu durumları hapsetmek için kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, mahpus ve dünyalık cezaları; anayasa hukukunda siyasetten men, kelepir mantinota; algı hukukunda algı ve kaçakçılık cezaları kadar farklı dostluk dallarında farklı yapmış oldurımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile müntesip çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; zihini bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik değil ortaya konduğu devrin sorunlarını çözmek veya siyasi ufukleri dostluk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan dostluk, genel olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş maşerî bir evetşlakin düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgısal yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun maşerî dirimı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve asayiş içre bir arada evetşamalarını sağlamaktır. 2. Kılgın Yarar (Sosyal İhtiyaçların Katlanması) Hukukun kılgısal amacını, maşerî gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile cemiyet içre yaşayan insanoğluın, birbirleri ile ihdas etmek zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanoğlunun yapısından meydana gelen gereksinimlerinı muhaliflamaya çkızılışır. Hukuk bu fonksiyonu ile tevellüt, tezevvüç, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek dostluk düzeni dirimın üs gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun tabii yapısına ve bundan ileri gelen ihtiyaçlarına şayeste çıkmak zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, kazançlı gerçeklere de ilişkindır; kazançlı ihtiyaçlara uymalı ve onları muhaliflamalıdır. 3. Doğruluk Hukuk bu fonksiyonu ile belirli bir tertip altına aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir muadele düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak gerçeklik kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En kısaca tanımıyla türe, “bir muadele düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) çıkmak üzere dü farklı anlamda kullanılır. Doğruluk gerçekte ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet mazmunında zatî bir özelliği deyimler. Isim her zaman haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni ayırmak uğrunda temelli ve değişmez bir çaba gösterir. İşte bu biçimci ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile müntesip oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin dışında ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe fehvaı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği takanak biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte dostluk kayranında hukuki bedel olarak kelam konusu olan türe de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü dostluk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve kazançlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar kâffesidür.” Toplum içindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini içermiş kurallar bütünü olarak dostluk, bu değerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve giymek durumunda bulunduğuna bakarak, adaletin böylecene, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında türe acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut dostluk ne denli adaletlidir ? İşte burada kanun üstü türe fehvaı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün dostluk sistemine ve sistemlerine hükümran bulunan, nesnel ve salt bir bedel niteliğindeki adalettir. Hukuk bir cemiyet düzenini içerir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; lazım bulunan düzeni sakınmak, gerekse onu değiştirmeyi meşrulaştırmak için her zaman adalete kellevurulur. Nesnel ve kanun üstü türe hukukta muhalifmıza kurulu dostluk düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim dostluk mazmunında dostluk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, bulunan dostluk düzenlerinin namına şayeste olup olmadığı açısından bir bedel ve yorum ölçüsü olur. Gine bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun akdetmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile yararlı ve negatif muhaliflıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon balans içre olduklarında, adil bir dostluk düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Düzgülü olarak bütün dostluk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak dostluk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem maşerî evetşlakin uyacak, hem de bu maşerî dirimın amerikan barış içre sürebilmesi için bir düzen görünümünü sağlamaya çkızılışacaktır.